ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២

គេអាចស្គាល់ប្រវតិ្តរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ (៨០២ - ៨៥៤) ដោយសារសិលាចារិកស្តុកកក់ធំ ដែលអ្នកប្រវតិ្តវិទូខែ្មរ បានសរសេរចារឆ្លាក់លើថ្ម ២០០ឆ្នាំ ក្រោយរជ្ជកាល ព្រះអង្គ។ ក្នុងរាជ្យព្រះអង្គគេពុំឃើញមានសិលាចារិកណាមួយ ដែលបានសរសេរចារទុកបញ្ជាក់ប្រាប់អំពី ការតស៊ូ ព្យាយាមបង្រួបបង្រួមសាមគ្គីជាតិ វាយកម្ចាត់ខ្មាំងនិង កសាងមាតុភូមិឡើយ។

មាតិកា ១ ការតស៊ូរំដោះជាតិ ២ ការប្រកាសឯករាជភាពកម្ពុជា ៣ ទ្រឹសី្តទេវរាជ ៤ ការកសាងនិងស្នាដៃ ៥ ឯកសារយោង (គន្ធនិទេ្ទស) ការតស៊ូរំដោះជាតិ ព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២ ត្រូវជាចៅមីងព្រះបាទបុស្សករ័ក្ស បើគិតទៅតាមខែ្សខាងម្តាយ។ ក្នុងពេលកើតព្រឹតិ្តការណ៍ ពួកជ្វាចោរសមុទ្រចូលមកលួចប្លន់ដុតផ្ទះសមែ្បងទីក្រុង សម្ភុបុរៈ ព្រះអង្គព្រមទាំងព្រះញាតិវង្សត្រូវពួកខ្មាំងចាប់យកជាឈើ្លយ នាំទៅកោះស្នាវ៉ា។ កាលនោះព្រះអង្គនៅជាកុមារនៅឡើយ។ នៅប្រទេសជ្វាព្រះអង្គខំប្រឹងរៀនសូត្រ គ្រប់មុខវិជ្ជាទាំងក្នុងសាសនា ទាំងក្នុងរបៀបរៀបចំនគរ ដែលជាមូលដ្ឋានបានជំរុញធ្វើឲ្យ ប្រទេសជ្វា ក្លាយទៅជាមហាអំណាចមួយ ក្នុងភូមិភាគអាស៊ីអាគេ្នយ៍។ ថៃ្ង មួយក្នុង គ,ស៨០០ ព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២ ដោយ មាន សេនាពល អាមាត្រ ជា ទីទុកចិត្ត ជូនដំណើរផង បានលបលួចធ្វើ ដំណើរត្រឡប់ចូលមកស្រុកខែ្មរវិញ ។ ព្រះអង្គ បានតាំងទីមូលដ្ឋាននៅ ខេត្តក្រចេះក្នុងតំបន់ចន្លោះអតីតព្រះរាជធានី សម្ភុបុរៈ និងស្រុកត្បូងឃ្មុំ ។ កនែ្លងនោះមានឈ្មោះថា ឥន្រ្ទបុរៈ ដែលគេចាត់ទុកជាព្រះរាជធានី មួយ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះអង្គ។ ព្រះអង្គបានពន្យល់ បញ្ចុះបញ្ចូលដឹកនាំ ព្រះញាតិវង្សានុវង្ស នាម៊ឺនមន្រី្ត មេទ័ព និងសេ្តច ដែលធ្លាប់ចំណុះ នគរចេនឡាទឹកលិចឲ្យសុខចិត្តសុខកាយយល់ព្រម រួបរួមកម្លាំងវាយកម្ចាត់ពួកសត្រូវចោរជ្វា។ ក្នុងការតស៊ូរំដោះជាតិពីនឹមប្រទេសជ្វា ព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២ មានសហការីពូកែចំណានចំណាប់ មានវិជ្ជា និងសមត្ថភាពយ៉ាងខ្ពង់ខ្ពស់ជ្រាលជ្រៅជាច្រើនជំនួយ។ មេទ័ពដ៏ ល្បីល្បាយជាងគេឈ្មោះព្រិទិ្ធឥន្រ្ទវរ័្មន ដែលបានរំដោះបង្រ្កាប និងរៀបចំតំបន់ ដែលសិ្ថតនៅខាងត្បូង ខេត្តបាត់ដំបង ឲ្យមានសនិ្តសុខ។ ស្នាដៃនេះជាកត្តាមួយយ៉ាង សំខាន់ដែលអនុញ្ញាតផ្តល់ដល់ ព្រះមហាក្សត្រខែ្មរ នូវលទ្ធភាពកសាងព្រះរាជធានី ក្នុងតំបន់ បឹងទនេ្លសាប ដែលជាជង្រុកស្រូវ និងត្រីសាច់។ ហើយលើផែ្នកយុទ្ធសាស្រ្ត វិញ ទីក្រុងកម្ពុជាក៏ស្ថិតនៅឆ្ងាយពីច្រក ចូល របស់កងទ័ពជ្វា និងចាម ដែលតែងតែឡើង មកតាមដងទនេ្លដែរ។ ដូចេ្នះហើយ បានជា ព្រះបាទជ័យរវ័្មនទី២ បោះបង់ភូមិភាគ ទនេ្លមេគង្គខាងត្បូងមកតាំងរាជធានីនៅខាងជើង បឹងទនេ្លសាប។ អ្នកប្រាជ្ញម្នាក់ទៀតដែលល្បីល្បាញជាងគេ ខាងចំណេះដឹងមានវិជ្ជាខ្ពង់ខ្ពស់ មានប្រាជ្ញាឈ្លាសវៃឈ្មោះ សិវកឥវលិយៈ។ ក្នុងគ្រប់កាលៈទេសៈព្រះអង្គតែងតែនាំ អ្នក ប្រាជ្ញ កំពូលនេះទៅ ជាមួយជានិច្ចដើម្បីទុកជាទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់សម្រាប់ផ្លោះបូ្តរ សាកសួរយោបល់ គ្រប់បញ្ហាដែលទាក់ទង នឹងអាយុជីវិតប្រទេសជាតិ ។ប្រវតិ្ត តស៊ូ រំដោះជាតិរបស់ព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២ និង ប្រជាពលរដ្ឋខែ្មរជំនាន់នោះ គេពុំបានដឹងអ្វីជាពិតប្រាកដទេ។ តែយើងអាចប៉ាន់ស្មានបានថាការតស៊ូរំដោះ ជាតិក្នុងគ្រានោះ មានសភាព ខ្លាំងក្លាធ្ងន់ធ្ងរពិបាកណាស់ជាពិសេស នៅចំពោះមុខខ្មាំងជ្វាដែលកំពុង តែមានកម្លាំង ។ ប្រហែលជាមកអំពីបញ្ហា សិ្ថរភាព សនិ្តសុខ និងបុព្វហេតុ ដូចេ្នះ ហើយទើបបាន ជាព្រះមហាក្សត្រខែ្មរបានលើកបានរើទីក្រុង ជាច្រើនដំណាក់។ ព្រះរាជធានីទាំងនោះមាន : កុឌិដែល សិ្ថតក្នុងរង្វង់ តំបន់ប្រាសាទបន្ទាយកី្ត ផែ្នក ខាងជើង ក្នុង ខេត្តសៀមរាបអមរិន្រ្ទបុរៈ ដែល អ្នក ប្រវតិ្តវិទូស្មានថានៅក្នុងតំបន់ បន្ទាយឆ្មារ ក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ហរិហរាល័យ ដែល សិ្ថតនៅតំបន់រលួសក្នុង ខេត្តសៀមរាប និង មហិន្រ្ទបរពាត ដែលជា ភំ្នគូលេនសិ្ថតនៅក្នុងខេត្តសៀមរាប ដដែល។ ការប្រកាសឯករាជភាពកម្ពុជា គឺនៅលើភំ្នគូលេន ឬព្រះរាជធានី មហិន្រ្ទបរពកក្នុង គ.ស ៨០២ ដែល ព្រះមហាក្សត្រខែ្មរ ព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២ បានប្រកាសឯករាជភាពកម្ពុជា ចេញពីក្រញាំ អាណានិគមសេ្តចជ្វាកោះស្នាវា។ ប្រវតិ្តរំដោះ និងប្រកាសឯករាជភាពកម្ពុជា ត្រូវបានបុព្វបុរសខែ្មរសរសេរឆ្លាក់ចារលើ ផ្ទាំងសិលាក្នុងគ.ស១០៥២ ដែលគេដាក់ឈ្មោះថា "សិលាចារិក ស្តុកកក់ធំ " ។ សិលាចារិកនេះគេបានរកឃើញ នៅក្នុងប្រាសាទស្តុកកក់ធំដែលសិ្ថតនៅទិសខាងជើងឆៀងខាងលិច ចម្លាយប្រមាណ ២៥ គីឡូម៉ែត្រពីទីក្រុងស៊ីសុផុន ខេត្តបាត់ដំបង ។ បច្ចុប្បន្នសិលាចារិកស្តុកកក់ធំត្រូវ គេយកទៅតម្កល់ទុកនៅសារមនី្ទរសៀមឯបាងកក។ តាមរយៈ សិលាចារិកស្តុកកក់ធំ យើងអាចស្គាល់យល់ និងដឹងពីប្រវតិ្តសាស្រ្ត វប្បធម៌‌ អរិយធម៌‌ខែ្មរមួយផែ្នកធំក្នុងសម័យអង្គរ។ ដើម្បីឲ្យឯករាជភាពកម្ពុជាមានឥទ្ធិពលជ្រួតជ្រាប ទៅគ្រប់ទិសទីទាំងក្នុងស្រទាប់ជាន់ថ្នាក់ប្រជាជន ទាំងទៅលើប្រទេសជិតឆ្ងាយ ព្រះបាទជ័យវរ័្មន បានរៀបចំបងើ្កតធ្វើ ឲ្យមានពិធីបុណ្យសាសនា យ៉ាងឧត្តុង្គឧត្តមធំឧឡារិកនៅ ភំ្នគូលេន។ ព្រះអង្គបាននិមន្តព្រាហ្មណ៍មួយអង្គ ព្រះនាមហិរនិយធម្ម គង់នៅអាស្រមជនបទហើយដែល ចេះគ្រប់ វិជ្ជាសីលសាស្រ្ត មន្តអាគមគាថា ឲ្យមកចម្រើនរៀបចំពិធីបុណ្យគោរពបូជាព្រហ្មញ្ញសាសនា ទៅតាមតម្រាក្បួនទ្រឹសី្តទេវរាជ ។ ព្រាហ្មណ៍ព្រះគ្រូហិរនិយធម្ម បានបង្ហាត់បងៀ្រនសាស្រ្តទាំងបួនក្នុងគម្ពីរព្រះឥសូ (សាស្រ្តាទាំង បួន មាន : វិន័យ សិក្ខានយោត្តរៈ សម្មោអៈ និង សិររិឆេទ។) ដល់ ព្រាហ្មណ៍សិវកឥលិយៈ ទីប្រឹក្សាជំនិត ព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បីឲ្យចេះចាំក្បួនវិធី រៀបចំធើ្វសក្ការៈបូជា គោរពទេវរាជ។ ធម៌‌ទាំងនេះពួកព្រាហ្មណ៍ត្រូវរៀនសូត្រ ស្វត្រស្វាធ្យាយ និងត្រូវរៀបចំធ្វើពិធីផេ្សងៗ ដើម្បីកម្ចាត់សត្រូវ ដើម្បីប្រកាសតាំងខ្លួនជាអ្នកជាមានឯករាជភាព មានឥស្សរភាព និងបួងសួងសុំឲ្យមាននូវសេចកី្តចំរុង ចម្រើនសម្បូរសម្បាយ ដល់ប្រជាជាតិ។ គឺអាចជាទ្រឹសី្តជាក្បួនតម្រាគម្ពីរសម្រាប់ រៀបចំកសាងនគរឲ្យ មានឯកភាពខ្លាំងពូកែល្អ។ ជាគុណបំណាច់ដល់ ព្រាហ្មណ៍ សិវកឥលិយៈ ព្រះមហាក្សត្រ បានសច្ចាប្រគល់សិទិ្ធផ្តាច់មុខដល់គ្រួសារព្រាហ្មណ៍តពូជ ពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយជាលំដាប់លំដោយ តាមត្រកូលខាងម្តាយឲ្យ មានឋានៈ ជាអ្នកទទួលបន្ទុក រៀបចំពិធីបូជា ទេវរាជតទៅអនាគត។ ដូចេ្នះហើយជាយើងឃើញមាន ក្រុមព្រាហ្មណ៍បារគូបុរោហិតនៅជិតជាប់ព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បីជា សកី្ខភាព នៃការគោរពប្រពៃណី។ តែក្រុមព្រាហ្មណ៍ បុរោហិតដែលមានពូជពង្សចុះមកពីព្រាហ្មណ៍្ប សិវកឥវលិយៈ ប្រហែលជាផុតពូជក្នុងសម័យសេ្តចត្រសក់ផែ្អម ពីព្រោះសេ្តចអង្គនេះគ្មានបញ្ចក្សត្រគ្មានព្រះទ័យរាជ គ្មាន អ្វីជាសម្គាល់ជាសេ្តចពេញគ្រប់លក្ខណៈ តាមច្បាប់ក្រឹត្យក្រម វិន័យខែ្មរឡើយ(ពូជពង្ស វង្សត្រកូល ព្រាហ្មាណ៍ សិវកិរលិយៈ ប្រហែលជាត្រូវ រលត់ផុតអស់លែងមានក្នុងសម័យព្រឹតិ្តការណ៍តាត្រសក់ផែ្អម ដណើ្តមរាជ្យដែលបានកាប់សម្លាប់បំផ្លាញអី្វជាព្រហ្មញ្ញសាសនា ។ ដូចេ្នះហើយទើបបាន ជាសេ្តចត្រសក់ផែ្អមបញ្ជាឲ្យបង្កើតក្រុមព្រាហ្មណ៍បុរោហិត និងបញ្ចក្សត្រសម្រាប់តំណាងរាជបល្ល័ង្ក។) ។ ឯពិធីធ្វើ សក្ការបូជា ទេវរាជត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រខែ្មរជំនាន់ក្រោយ គោរពប្រតិបតិ្តអនុវត្តធ្វើតាមរហូតមកដល់សព្វថៃ្ង។ មិនតែប៉ុណ្ណោះព្រាហ្មណ៍សិវកឥលិយៈ បានទទួលឋានៈ ជាព្រះរាជគ្រូរបស់ព្រះមហាក្សត្រ។ ក្នុងការគោរពបូជាទេវរាជគេយកលិង្គមកធ្វើ ជាតំណាង។ លិង្គនេះគេយកទៅតម្កល់ទុកលើភំ្នមួយយ៉ាងខ្ពស់ ដែលជាតំណាងភំ្នព្រះសុមេរុ។ ឯភំ្នដែលតំណាង ភំ្ន ព្រះសុមេរុគឺភំ្នគូលេន។ ដូចេ្នះហើយបានជាព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២ បានប្រារព្ធពិធីគោរពបូជា ទេវរាជ និងយកលិង្គទៅតម្កល់នៅទីនោះ។ លិង្គជាតំណាង ព្រះឥសូរ ជា តំណាងការកើត។ ឯក្នុងការគោរពទេវរាជលិង្គជាតំណាង ព្រះមហាក្សត្រ ដែលមានភារកិច្ចការពារ គ្របដណ្តប់ប្រជាជាតិ ទាំងតាមផ្លូវចិត្ត ទាំងតាមផ្លូវកាយ។ លិង្គ តំណាងទេវរាជ គេអាចលើកផ្លាស់បូ្តរទីកនែ្លងបានទៅតាមកាលៈទេសៈ។ ដោយសារពិធីធ្វើសក្ការៈបូជាទេវរាជ ព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២ បានប្រកាសតាំងខ្លួនជាសេ្តចអាទិទេព (Dieu-Roi) មានតេជះបារមីដូចទេវរាជមិនចាញ់សេ្តចជ្វា នៅកោះស្នាវា ឡើយ។ ដែលជាលក្ខណៈបញ្ជាក់ អំពីឯករាជភាព ពិតប្រាកដ របស់ប្រទេសកម្ពុជា ។ ទ្រឹសី្តទេវរាជ អ្នកប្រវតិ្តវិទូ និងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ អំពីប្រវតិ្តសាស្រ្តខែ្មរ តែងតែនាំគ្នានិយមមូលមតិជឿយល់ថាការ គោរពបូជាទេវរាជ(devajara) ជាការវិវត្តន៍នៃ ព្រហ្មញ្ញសាសនា ក្នុងសម័យព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២។ គេយល់ថាដើម្បីអះអាងប្រកាសខ្លួនជាសេ្តចពេញសិទិ្ធ ដើម្បីបពោ្ចញបង្ហាញ ឥទិ្ធពលមហិទិ្ធឫទិ្ធ ឲ្យប្រជានុរាស្រ្ត កោតខ្លាចគោរព ទទួលស្គាល់ដើម្បី បញ្ជាក់ភាពឯករាជ្យ របស់កម្ពុជា ព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២ ត្រូវតែរៀបចំធ្វើពិធីសាសនានៅ ភំ្នគូលេន។ គឺព្រះអង្គបានតាំងខ្លួនជាព្រះមហាក្សត្រផងជា ព្រះអាទិទេពផង។ ទ្រឹសី្តនេះសមហេតុសមផលត្រឹមត្រូវណាស់។ តែបើយើងយកទ្រឹសី្តទេវរាជ ដោយសំអាងទៅលើសិលាចារិកស្តុកកក់ធំ មកសិក្សារិះគិតពិចារណាឲ្យបានវែងឆ្ងាយ បនិ្តច ជំនឿនិងការគោរពទេវរាជមិនមែនកម្រិតឈប់ចប់ត្រឹមតែលើសាសនា និងលើរូបព្រះមហាក្សត្រប៉ុណ្ណោះនោះទេ។ ថៃ្ងធើ្វពិធីបុណ្យសក្ការបូជាគោរពថ្វាយចំពោះព្រះ ទេវរាជនៅភំ្នគូលេនក្នុង គ.ស៨០២ អាចចាត់ទុកជាទិវាខែ្មរឯករាជ្យរំដោះចាកផុតពីអាណានិគមជ្វាស្នាវ៉ា និងក៏ជាថៃ្ងដែលខែ្មរបានប្រកាសអនុវត្តគោរព ទ្រឹសី្ត គោលការណ៍ នយោបាយថី្មសម្រាប់កសាងប្រទេសជាតិដែរ។ ទេវរាជជាឈ្មោះគមី្ពក្បួនខ្នាត ទ្រឹសី្តនយោបាយខែ្មរ សម្រាប់រៀបចំគ្រប់គ្រង ប្រទេសជាតិ។ ការបែងចែកអំណាច សាសនាដែលតំណាងទៅ ដោយវណ្ណៈ ព្រាហ្មណ៍គ្រាន់តែជា មូលដ្ឋានសម្រាប់ប្រមូលផ្តុំ ប្រជានុរាស្រ្ត និងជាប្រភពសម្រាប់បង្កើតបពោ្ចញ ច្បាប់ទ្រឹសី្តគោលគំនិត នយោបាយប៉ុណ្ណោះ។ ឯព្រះមហាក្សត្រដែលជា ទេវរាជជាអ្នកយកច្បាប់យកគោលគំនិត ទ្រឹសី្តនយោបាយ ទាំងនោះមកអនុវត្តប្រតិបតិ្ត។ បើ យើងនិយាយ និងប្រើតាមភាសាទំនើបថី្ម បច្ចុប្បន្នក្រុមព្រាហ្មណ៍បុរោហិត ដែលតំណាងដោយព្រាហ្មណ៍ សិវកឥវលិយៈ ជាអ្នកធ្វើ ច្បាប់ឬជារដ្ឋសភា។ ចំណែក ព្រះមហាក្សត្រវិញ ព្រះអង្គមិនធើ្វច្បាប់ទេ ។ ព្រះអង្គជាអ្នកគោរព និងអនុវត្តធ្វើតាមសេចកី្តបញ្ញាតិរបស់ច្បាប់ ។ ព្រះមហាក្សត្រសិ្ថតនៅក្រោមអំណាចច្បាប់។ ព្រះអង្គ ជា តំណាង អំណាច និតិប្រតិបតិ្ត។ ដូចេ្នះ ក្នុងការរៀបចំគ្រប់គ្រង ប្រទេសកម្ពុជា អ្នកគ្រប់គ្រងឬ អ្នកដឹកនាំខែ្មរ ជំនាន់ព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២ បានបែងចែកអំណាចជា ពីរ : និតិបញ្ញាតិ និងនីតិប្រតិបតិ្ត។ របៀបបែងចែកអំណាចត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រខែ្មរ ធ្វើសច្ចាប្រណិធានថាគោរពអនុវត្តធ្វើតាម តរៀងទៅអនាគត។ នេះគឺជាមូលដ្ឋាននិងជាគ្រឹះនគរខែ្មរ ។ ការរៀបចំស្ថាប័នជាតិ ការបែងចែកអំណាចនាំមកនូវការរៀបចំស្ថាប័ន។ស្ថាប័ន នេះមានទាក់ទងទៅ នឹងការកំណត់ មុខងារកិច្ចការរបស់ក្រុមព្រាហ្មណ៍បុរោហិត និង ព្រះមហាក្សត្រ។ ក្រុមព្រាហ្មណ៍មានភារកិច្ចក្នុងការគោរពរៀបចំធ្វើ ពិធីបុណ្យឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ទៅតាមច្បាប់វិន័យ។ ព្រាហ្មណ៍ក៏ត្រូវពិនិត្យត្រួតត្រាការអនុវត្តន៍ទាំងនោះ ដែរ។ ហើយករណីយកិច្ចដ៏ធំមួយទៀតរបស់ព្រាហ្មណ៍គឺការអប់រំបង្ហាត់បងៀ្រន ព្រះរាជវង្សានុវង្ស និងផ្តល់យោបល់គោលគំនិតល្អៗដល់ព្រះមហាក្សត្រ។ រួមសេចកី្ត មកក្រុមព្រាហ្មណ៍ជាអ្នកថែរក្សាការពារច្បាប់ ធមវិន័យក្រឹត្យក្រមក្បួនខ្នាតគម្ពីររបស់ខែ្មរ។ ទិដ្ឋភាពត្រង់នេះសិលាចារិកស្តុកកក់ធំ បានបញ្ជាក់ច្បាស់ណាស់ ។ រី ស្ថាប័នដែលជាប់ទៅនឹងព្រះមហាក្សត្រ ឬ អំណាចនីតិប្រតិបតិ្ត យើងឃើញមានការបង្កើតក្រុមនាម៊ឺនមន្រី្តការរៀបចំសង្គម ការបែងចែករៀបចំទឹកដីភូមិស្រុក និងការ បែងចែក ធនធាន។ ការស្ថាបនាជាតិ ក្នុងទ្រឹសី្តទេវរាជក្នុងសិលាចារិកស្តុកកក់ធំ ពាក្យស្ថាបនាជាពាក្យសំខាន់មានតមៃ្ល និងអត្ថន័យធ្ងន់ធំទូលំទូលាយជាងគេ។ ពាក្យស្ថាបនាជា គន្លឹះធំក្នុងទិសដៅនយោបាយកសាងជាតិរបស់ខែ្មរ។ អ្នកដឹកនាំខែ្មរត្រូវស្ថាបនាធ្វើដូចមេ្តចឲ្យប្រទេសចំរុង ចម្រើនឲ្យពលរដ្ឋ មានបានសម្បូរសប្បាយចាកផុតពីភាព ទុរគត ក្រីក្រតោកយាកព្រាត់ប្រាស់ក្រុមញាតិគ្រួសារ។ ការបែងចែកអំណាច រៀបចំស្ថាប័នដាក់គោលការណ៍នយោបាយថី្ម ឲ្យសមស្រប ស៊ីសង្វាក់ ប្រទាក់ប្រទងប្រទាញគ្នាទៅវិញ ទៅមកត្រូវធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងស្ថាបនា កសាងជាតិ។ ការកសាងសាងសង់ទាំងនេះមិនមែនអនុវត្ត ដោយមិនបានគិតគូរល្អលិ្អត ល្អន់នោះទេ។ គេក៏មិនមែនធ្វើឲ្យឃើញចេញ មាន តែ រូបរាងទុកសម្រាប់បង្អួតឲ្យគេកោតសរសើរឡើយ។ ការស្ថាបនានេះសិ្ថតនៅលើ ការគាស់ឆ្ការព្រៃទឹកដី ថី្ម ឲ្យក្លាយទៅជាស្រែចម្ការជាស្រុកភូមិថី្មសម្រាប់ បង្កបង្កើនភោគផលសម្បតិ្ត សង្គមជាតិ។ មុននឹងបានសម្រេចជោគជ័យតាមការគ្រោង ព្រះមហាក្សត្រ និង អ្នកដឹកនាំ ខែ្មរ បាន ជួយឧបត្ថម្ភ ប្រជាពលរដ្ឋ ដោយមានចែកទឹកចែកដីទ្រព្យធនធានសត្វពាហនៈ គោក្របីប្រដាប់ប្រដារឧបករណ៍ កសិកម្ម និងខ្ញុំកំដរទាសាទាសី។ សកី្ខភាពនេះអាច បង្ហាញ ថា ព្រះមហាក្សត្រនិងអ្នកដឹកនាំជាតិ ខែ្មរយល់អំពីជម្រៅសេដ្ឋកិច្ចដែលផែ្អក ទាំងស្រុងទៅលើកសិកម្ម ។ ដូចេ្នះកម្លាំង នគរសិ្ថតនៅលើ កសិកម្ម។ ឯការស្ថាបនាកសាងជាតិសិ្ថតនៅលើការស្ថាបនាកសិកម្ម។ ហើយការបែងចែកទឹកដីភូមិស្រុក ការជួយឧបត្ថម្ភ និងបញ្ជូនប្រជាពលរដ្ឋ ឲ្យទៅកាន់ភាប់រស់នៅ លើទឹកដីថី្មក៏ជា នយោបាយមួយយ៉ាងល្អដែរក្នុងការថែរក្សាការពារជាតិមាតុភូមិ។ ការកសាងនិងស្នាដៃ ព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២ ទោះបីជាព្រះអង្គមានបេសកកម្មធំ ត្រូវរំដោះជាតិក៏ដោយក៏ព្រះអង្គ យកចិត្តទុកដាក់ ខំរិះគិតរកមធ្យោបាយរៀបចំទីក្រុងឲ្យបាននឹងនមានសិ្ថរភាពនិង មានការរីកចម្រើនដែរ។ ដូចេ្នះហើយបានជា ព្រះអង្គរុះរើលើកព្រះរាជធានីចុះឡើង។ តែព្រះរាជធានីរបស់ព្រះអង្គសិ្ថតនៅជានិច្ចតែក្នុងរង្វង់ តំបន់បឹងទនេ្លសាប ដែលជា ការចាប់ផើ្តមកំណត់ទីតាំងព្រះរាធានីនគរធំ ឬមហានគរទៅក្នុងអនាគតកាល ។ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២ គេពុំសូវឃើញ មានការកសាងប្រាង្គប្រាសាទធំៗទេ។ ឯទីក្រុងព្រះរាជធានីផេ្សងៗដែលព្រះអង្គបានតាំងទីក៏មិនបានទុក នូវសំណៅអ្វីជា ធំដុំ មានជាប់មកដល់បច្ចុប្បន្នដែរ។ ពីព្រោះសំណង់ទាំងនោះធ្វើ អំពីឈើ ឬដោយសម្ភារៈមិនសូវជាប់មាំមួន។ បុព្វហេតុនេះគឺ បណ្តាលពីស្រុកមានសង្រ្គាម ព្រះអង្គគិតតែខំ ប្រឹងប្រែងរៀបចំ ការតស៊ូរំដោះជាតិពីអាណានិគមជ្វា កោះស្នាវ៉ា។ ម៉្យាងទៀតសនិ្តសុខក៏ពុំទាន់មានជាស្ថាពរក្នុងនគរដែរ។ បាសាទដែលបានសង់ក្នុងរាជ្យព្រះអង្គមានជាអាទិ៏៖ ប្រាសាទរំចែង ត្រូវបានកសាងនៅ ភំ្នគូលេន ក្នុងគ្រាដែលព្រះរាជធានីបានរើទៅតាំងនៅ ទីនោះ ។ ប្រាសាទ អកយំ ដែលសិ្ថតនៅម្តុំបារាយខាងលិចត្រូវបានកសាង ដោយឥដិ្ឋ។ ប្រាសាទទាំងនេះមាន រូបរាងទំហំតូចមែន។ តែគេអាចចាត់ទុកជាយុគថី្មមួយ របស់ខែ្មរ ក្នុងវិស័យសិល្បៈ និងសាងសង់ប្រាសាទ។ យើងបានឃើញ ប្រាសាទខែ្មរជំនាន់ ក្រោយជាច្រើន កសាងទៅតាមលំនាំប្រាសារំចែងនិង អកយំ។ ក្រោយដែលបានទៅតាំង ព្រះរាជធានី នៅភំ្នគូលេន ឬមហិន្រ្ទបរព័ត ព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២ បានយាងត្រឡប់មក គង់នៅឯ រលួសទីក្រុងចាស់ ហរិហរាល័យ ។ ព្រះអង្គ បានចូលទីវង្គតនៅទីក្រុងនេះ ក្នុង គ.ស៨៥៤ ក្នុងព្រះជន្មប្រហែលជា៩០វស្សា។ ព្រះអង្គជាព្រះមហាក្សត្រខែ្មរយ៉ាងធំមួយអង្គ នៅក្នុងប្រវតិ្តសាស្រ្តខែ្មរ ។ ព្រះអង្គបានរំដោះជាតិពីនឹមជ្វា ព្រះអង្គបានបង្រួបបង្រួម ប្រទេសកម្ពុជា ឲ្យមានឯកភាព ហើយ ព្រះអង្គក៏ជាក្សត្រខែ្មរដែលបានស្ថាបនា កសាងទឹកដីខែ្មរ ឲ្យធំធាត់មានកិត្យានុភាព ជាមហានគរដែរ។ ព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២ ព្រះអង្គជាមហាក្សត្រខែ្មរមួយ អង្គខ្លាំងពូកែ អង់អាចក្លាហានព្យាយាម តស៊ូ មានចិត្តអំណត់មានចំណេះវិជ្ជាជ្រៅជ្រះ មានប្រាជ្ញាភ្លឺថ្លា ឈ្លាសវៃ ដែលបាន ធ្វើពលិកម្ម គ្រប់បែបយ៉ាង ដើម្បី ស្រុកខែ្មរ និង កូនចៅជំនាន់ក្រោយ។ ឯកសារយោង(គន្ធនិទេ្ទស) រស់ច្រន្តាបុត្រៈ ប្រវត្តិសា្រស្តខែ្មរ ភាគរឿងព្រេងនិទាន និងតាមរយៈ សិលាចារិកប្រទេសបារាំង Harmattan ១៩៩៧ ២៩០ទំព័រ

Related Posts by Categories

U want get it? click here | Yul Jet