ប្រាសាទព្រះខ័ន

ប្រាសាទព្រះខ័ន

ឈ្មោះ:	ប្រាសាទព្រះខ័ន
អ្នកកសាង:	ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧
កាលបរិច្ឆេទកសាង:	១១៩១នៃគ.ស
ឧទ្ទិសថ្វាយ:	ព្រះពោធិសត្វលោកេស្វរៈ
ស្ថាបត្យកម្ម:	អាណាចក្រខ្មែរ
ទីតាំង:	ក្រុងអង្គរ ខេត្តសៀមរាប

ប្រាសាទព្រះខ័ន មានរាងបួនជ្រុងទ្រវែង មានវិមាត្រប្រវែង៨០០ម x ៧០០ម សង់ឡើងនៅរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ តែពុំបានសង់រួចនៅក្នុងសម័យព្រះអង្គទេ មហាក្សត្រក្រោយៗបានសង់មន្ថែមបន្ដបន្ទាប់នៅសតវត្សទី១២ - ១៣។ ក្បាច់រចនានៃប្រាសាទ មានលក្ខណដូចជាប្រាសាទបន្ទាយក្ដី និងប្រាសាទតាព្រហ្មដែរ។ ប្រាសាទព្រះខ័ន ស្ថិតនៅតាមផ្លូវវង់ធំ ដោយចេញតាមផ្លូវទ្វារដីឆ្នាំងនៃ អង្គរធំ។ ប្រាសាទនេះកសាងឡើងនៅសតវត្យរ៍ទី ១២ ក្នុងឆ្នាំ ១១៩១ ដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ឧទ្ទិស ដល់ព្រះបិតា របស់ព្រះអង្គ។ ទីអារាមនេះ មានទំហំ ៥៦ ហិចតា។ តាមសិលាចារិកថា ប្រាសាទនេះសាងសង់នៅសមរភូមិ ចុងក្រោយ ដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ បានផ្តួលរំលំពួកចាម។

ប្រាសាទនេះមានកំពែង បួនជាន់។ នៅកំពែងខាងក្រៅដែលបច្ចុប្បន្នរុំព័ទ្ធទៅដោយ ព្រៃគឺជាកន្លែងដែលព្រះសង្ឃ និង សិស្សស្នាក់នៅ ក្នុងប្រាសាទនេះ។ នៅកំពែងជាន់ទីពីរ គឺជាកន្លែងគោរពសាសនា។ ប្រាសាទកណ្តាលជាកន្លែងព្រះពុទ្ធសាសនា ឯភាគខាងជើង និង ខាងលិច គឺសំរាប់ឧទ្ទិសដល់ព្រហ្មមញ្ញសាសនាគឺ ព្រះវិស្ណុ (លិច) និង ព្រះឥសូរ (ជើង)។ នៅផ្នែកខាងត្បូង ជាកន្លែងសំរាប់គោរពបុព្វជន។

ឈ្មោះ

ព្រះខ័ន មានន័យថា ដាវ។ តាមការស្រាវជ្រាវនៅពេលថ្មីៗនេះ ប្រជាជនយល់ថា ប្រាសាទព្រះខ័ន ជាទីកន្លែងដាក់គ្រឿងសំរាប់ធ្វើសឹក។ ដូច្នេះ ព្រះខ័ន គឺជាឆឈ្មោះទំនើបនៅរក្សា ឈ្មោះពីបុរាណ ពោលគឺ ជ័យស្រី នេះមានន័យថាព្រះខ័ន និង មានន័យម៉្យាងទៀតថា ម្លូ ។

ប្រវត្តិប្រាសាទ

ប្រាសាទព្រះខ័នត្រូវបានកសាងនៅលើតំបន់ដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ បានទទួលជ័យជំនះលើការឈ្លានពាន របស់ពួកចាម ក្នុងឆ្នាំ១១៩១នៃគ្រឹស្គរាជ។ ឈ្មោះនៃប្រាសាទមានន័យថា ព្រះខ័នជ័យ (ដាវជ័យ) ដែលយកឈ្មោះពីបុរាណ ជ័យស្រី(ទីក្រុងជ័យជំនះដ៏ពិសិដ្ឋ)។